Belgische satelliet PROBA-V blijft na pensioen aan het werk

Zeven jaar – en dat is veel langer dan voorzien – heeft de Belgische satelliet PROBA-V in rondjes rond de aarde gedraaid. Vandaag, 30 juni, stopt de kunstmaan met het doorsturen van globale satellietbeelden met de focus op landbouw, klimaat en vegetatie. Die beelden zullen blijven komen, maar vanaf nu via de Europese Sentinel-3 satellieten van het Europees ruimtevaartagentschap ESA.

Mol, 30 juni 2020 - Als je het klimaat en klimaatverandering goed in beeld wil brengen, dan heb je over een langere periode vergelijkend beeldmateriaal nodig. Het Vlaams kenniscentrum VITO heeft al meer dan 20 jaar ervaring in het verwerken van aardobservatiedata. Het begon in 1998 met de verzameling en verwerking van de satellietbeelden van de SPOT VEGETATION satellieten die in 2013 en 2014 gestopt zijn. Van bij het begin was BELSPO (Belgian Science Policy Office) de drijvende kracht daarachter. In mei 2013 werd PROBA-V gelanceerd in afwachting van de Sentinel-3 satellieten. De eerste voorspelling was dat de PROBA-V minstens 2,5 jaar betrouwbare data zou doorsturen. Die voorspelling is ruim overtroffen, maar na zeven jaar gaat PROBA-V letterlijk de nacht in.

De PROBA-V-satelliet is niet groter dan een flink uit de kluiten gewassen wasmachine. Dat PROBA-V geen lang leven beschoren zou zijn, wist men. De PROBA V-satelliet is immers een van de laatste satellieten zonder propulsie die het heelal werden ingestuurd. Propulsie zorgt er niet alleen voor dat er iets meer controle is over de route die de satelliet volgt, maar ook dat er kan bijgestuurd worden als de satelliet afstevent op een ander object in de ruimte.

Het belang van de beelden die de PROBA-V-satelliet heeft doorgestuurd zijn echter bijna onmeetbaar. Veertien keer per dag heeft de satelliet de afgelopen zeven jaar op een hoogte van 825 kilometer een volledige omwenteling rond de aarde gemaakt, waarbij hij telkens een gebied met een breedte van 2.250 km in beeld heeft gebracht. Het ideale tijdsslot waarin de meest kwalitatieve beelden kunnen gemaakt worden, is tussen 10 en 11 uur ’s morgens. Door de jaren heen is het tijdsslot waarin de satelliet overvliegt, steeds meer verschoven. Daardoor komt hij nu letterlijk meer en meer in het donker te vliegen waardoor beelden stilaan onbruikbaar worden.

Toch heeft PROBA-V de wetenschappers verrast. De grote hoeveelheid beelden die de satelliet de afgelopen 7 jaar aangeleverd heeft blijven publiek beschikbaar. De satelliet zelf is ook nog in uiterst goede conditie. Het zou zonde zijn om de satelliet nu helemaal af te schrijven. Daarom wordt hij minstens al tot oktober 2021 ingezet voor opnames boven Europa en Afrika en in experimenten, bijvoorbeeld als ondersteuning voor andere satellieten.
PROBA-V blijft verder om de aarde cirkelen en het is zelfs niet ondenkbaar dat hij over een zevental jaar opnieuw kan ingezet worden als hij in het licht begint te komen aan de andere kant van de aarde. Theoretisch is dat perfect mogelijk, alleen de toekomst zal uitwijzen of dit scenario ook zal uitkomen.

De gegevens die vanaf nu door de twee Sentinel-3-satellieten worden aangeleverd, worden ook door VITO ter beschikking gesteld via het nieuwe platform Terrascope. Met onlineplatform Terrascope maakt VITO open-source satellietbeelden gratis en eenvoudig beschikbaar voor Belgische gebruikers.

• www.proba-v.be